Sớm sắp xếp, cải tạo lại khu dân cư thuộc quy hoạch khu công nghiệp Bỉm Sơn

Mặc dù đã sinh sống ổn định từ 30-40 năm nay, tuy nhiên, hàng nghìn hộ dân tại 2 phường Ba Đình và Lam Sơn (thị xã Bỉm Sơn) vẫn chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Bên cạnh đó, đời sống của người dân nơi đây gặp nhiều khó khăn do hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội không được quan tâm đầu tư, môi trường sống bị ô nhiễm do khói bụi, tiếng ồn.

Ông Phạm Thế Cường, khu phố 7, phường Lam Sơn là công nhân Công ty Xây dựng số 5 - một trong những đơn vị thi công xây dựng Nhà máy Xi măng Bỉm Sơn trước đây, cho biết: Sinh sống, lập gia đình và an cư tại đây từ năm 1974, nhưng đến nay, gia đình ông vẫn chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do không đủ khoảng cách cách ly với nhà máy. Những năm gần đây, môi trường sản xuất của Nhà máy Xi măng Bỉm Sơn đã được cải thiện đáng kể, tuy nhiên do chỉ cách nhà máy khoảng 50m nên gia đình ông Cường và nhiều hộ lân cận vẫn phải sinh sống trong môi trường không khí không bảo đảm. Hơn nữa, ngày đêm phải chịu cảnh ồn ào, bụi bặm do các phương tiện tham gia giao thông qua lại, vận chuyển xi măng hàng ngày ra vào nhà máy.

Cũng ở phường Ba Đình, tại khu phố 8 trên trục đường Trần Hưng Đạo, hàng loạt những ngôi nhà cao tầng được xây dựng kiên cố, san sát nhau như bao các khu phố khác của thị xã. Tuy nhiên, ít ai biết một nghịch lý tồn tại từ mấy chục năm nay, đó là các hộ dân tại khu phố này đều chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Ông Nguyễn Văn Tiếu, bí thư chi bộ kiêm trưởng khu phố 8, cho biết: Khu phố có 416 hộ dân với 1.300 nhân khẩu. Các hộ dân tại khu phố chủ yếu là công nhân tham gia xây dựng Nhà máy Xi măng Bỉm Sơn. Do chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nên theo quy định, các hộ dân không được cải tạo, xây dựng nhà ở kiên cố. Qua nhiều năm sinh sống ổn định, có hộ gia đình đến nay đã có 3 thế hệ cùng chung sống. Nhà ở xuống cấp, chật chội, nhiều hộ gia đình bất đắc dĩ buộc phải vi phạm quy định, thực hiện cơi nới, xây sửa lại nhà ở để phục vụ nhu cầu sinh hoạt.

Người dân bắt buộc phải xây dựng trái phép và... sẵn sàng chịu phạt. Thực trạng trên cũng đang khiến chính quyền địa phương sở tại lúng túng trong vấn đề xử lý. Đồng chí Phùng Văn Tưởng, Chủ tịch UBND phường Ba Đình, cho biết: Vấn đề quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn khu vực hơn 1.000 hộ dân thuộc quy hoạch Khu Công nghiệp Bỉm Sơn thực sự đang khiến địa phương gặp nhiều khó khăn. Do nằm trong khu vực quy hoạch Khu Công nghiệp Bỉm Sơn nên theo quy định, các hộ dân không được xây dựng, cơi nới nhà ở. Bên cạnh công tác tuyên truyền, địa phương đã chú trọng công tác phát hiện, xử lý vi phạm. Tuy nhiên, cái khó ở đây là thời gian người dân chờ đợi thực hiện quy hoạch quá dài, trong khi nhà ở đã xuống cấp và nhu cầu cuộc sống ngày càng được nâng lên. Chưa kể các giao dịch “ngầm” về đất đai, nhà cửa vẫn diễn ra ở đây, gây không ít khó khăn cho công tác quản lý Nhà nước ở địa phương.

Được biết, khu dân cư thuộc quy hoạch Khu Công nghiệp Bỉm Sơn có quy mô 510 ha. Theo quy hoạch xây dựng chung và phát triển thị xã Bỉm Sơn, đây là đất phát triển công nghiệp và cây xanh cách ly của thị xã. Hiện tại, trong khu vực có Nhà máy Xi măng Bỉm Sơn, một phần Khu B - Khu Công nghiệp Bỉm Sơn và các cơ sở công nghiệp, dịch vụ nhỏ lẻ. Ngoài ra, trong khu vực này còn có gần 2.000 hộ dân đang sinh sống. Do số lượng các hộ dân tại khu vực quy hoạch quá lớn, chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng cao khiến khu vực này không thể thu hút các nhà đầu tư và đang tồn tại dưới dạng quy hoạch “treo”. Trước thực trạng trên và phản ánh của nhân dân, UBND thị xã Bỉm Sơn đã nhiều lần đề xuất được điều chỉnh quy hoạch chung để cải tạo, sắp xếp lại khu dân cư này. Đại diện UBND thị xã Bỉm Sơn, cho biết: Việc thực hiện sắp xếp, cải tạo môi trường sống cho người dân khu vực này là rất cần thiết. Hiện nay, khoảng cách các hộ dân sinh sống tại một số khu vực quá gần các nhà máy. Bên cạnh đó, nhiều khu có hạ tầng yếu kém, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống người dân cũng như diện mạo đô thị chung của thị xã. Nhiều khu, người dân không đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nên không thể xây dựng nhà ở kiên cố... Tuy nhiên, trong một thời gian dài, vấn đề này chưa được giải quyết do vướng mắc từ các quy định của các bộ, ngành Trung ương về tiêu chuẩn, quy chuẩn quy hoạch, hình thành khu dân cư.

Được biết, cuối năm 2018, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 25/TT-BYT về việc bãi bỏ tiêu chuẩn khoảng cách từ các cơ sở sản xuất nằm đơn lẻ ngoài khu chế xuất, khu công nghiệp đến nhà dân. Đây là cơ sở để tháo gỡ các vướng mắc và là điều kiện để đề xuất điều chỉnh cục bộ khu vực này của UBND thị xã Bỉm Sơn có thể được thực hiện. Trên cơ sở hướng dẫn mới, UBND tỉnh đã giao UBND thị xã Bỉm Sơn tiếp thu; đồng thời, phối hợp với đơn vị tư vấn là Viện Quy hoạch - Kiến trúc nghiên cứu, rà soát, cập nhật lại chỉ tiêu sử dụng đất của khu dân cư này, làm cơ sở đề xuất điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất thị xã Bỉm Sơn cho phù hợp với phương án điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung, sắp xếp lại dân cư và cải tạo môi trường sống khu dân cư thuộc quy hoạch Khu Công nghiệp Bỉm Sơn. Bên cạnh đó, UBND tỉnh cũng giao thị xã có trách nhiệm giao cho cơ quan y tế trực thuộc lập và thực hiện khảo sát, điều tra về thực trạng về các bệnh hô hấp trong đối với người dân sống tại khu vực tối thiểu 10 năm qua nhằm đánh giá chính xác nhất về sự ô nhiễm không khí ở khu vực này. Tổ chức thực hiện quan trắc môi trường khu dân cư tại thời điểm hiện nay để có cơ sở xem xét khoảng cách an toàn giữa khu dân cư và nhà máy xi măng, hoàn chỉnh quy hoạch trình UBND tỉnh để báo cáo Thường vụ Tỉnh ủy xem xét.

Tùng Lâm