Di tích lịch sử danh thắng gắn liền với huyền thoại Thánh mẫu Liễu Hạnh, gắn với sự hiện diện của các bậc quân vương Triều Nguyễn và các danh nhân văn hoá. Chính nơi đây Thánh mẫu Liễu Hạnh đã biến thành cô gái bán hàng, để cứu giúp những người cơ nhỡ độ đường và ứng đối thơ phú với bao nhiêu tao nhân mặc khách. Đến nay trong dân gian còn truyền tụng câu ca đồng giao

Ăn trầu nhớ miếng cau khô

Trèo lên Ba dội nhớ cô bán hàng

Đứng trên đỉnh đèo , nơi phân giới giữa hai tỉnh Thanh Hoá và Ninh Bình, ở độ cao 110m, du khách được chiêm ngưỡng cảnh sắc núi non tầng tầng được mây trời ôm ấp, cỏ cây hoa lá đua chen. Vào những ngày trời quang mây tạnh đứng trên đỉnh đèo du khách có thể nhìn thấy cả biển khơi xa.

Cảnh sắc thiên nhiên kỳ thú nơi đây đã được thi hào Nguyễn Du mô tả:

Đạp mây núi Ba Dội

Kẻ lãng khách lại qua

Trong mắt thu đất lớn

Ngoài khơi thấy biển xa.

Có thể nói, vẻ kỳ thú sơn thuỷ hữu tình nơi đây đã tạo thi hứng cho biết bao thi nhân làm nên những bài thơ tuyệt tác.

Nữ sĩ Hồ xuân Hương đã từng qua đây và đã để lại bài thơ không ai là không nhớ không thuộc:

Một đèo, một đèo lại một đèo

Khen ai khéo tạc cảnh cheo leo

Cửa son đỏ loét tùm hum nóc

Mỏi gối chồn chân vẫn muốn trèo.

Và điều đáng nói là, cũng chính trên đỉnh đèo Ba dội này, vào mùa hạ năm 1842 , trong chuyến tuần du phía Bắc, Vua Thiệu Trị một vị vua lãng mạn cũng đã từng qua đây và đã đề thơ vào bia đá. Bài thơ ấy đến nay được bảo vệ bằng một lầu bia cao 4m giữa đỉnh đèo.

Giữa lối xanh um núi chất chồng

Tầng tầng phóng bước cưỡi Cầu Long

Chẳng như Vương Ôc chừa lối tắt

Còn giống La Phù biệt lối thông

Đón gặp thẳm xa xuôi một ngọn

Vươn cao trùng điệp biết bao vòng

Thanh, Ninh hai trấn đây ranh giới

Đúc diệu kỳ quan, lượn khắp vùng

Hồ Cánh Chim- Một Danh thắng được xếp hạng Cấp Quốc gia

Đứng trên đỉnh Đèo Ba Dội, phóng tầm mắt về phía Đông Bắc, du khách ngỡ ngàng đến sửng sốt trước một vùng hồ tự nhiên mặt nước mênh mang giừa 4 ngọn núi với một hệ thực vật, động vật phong phú; với diện tích 201.000m2 và 33.000m3 nước trữ lượng.Thiên nhiên kiến tạo thật kỳ thú. Hai nhánh suối phía Tây Băc và Đông Bắc tháng năm mải miết đưa nước vào lòng hồ. Đứng trên cao nhìn xuống, cả mặt Hồ như dáng hình một con chim đại bàng tung cánh bay cao, lay thức trong mỗi du khách một khát vọng bay cao, vươn tới.

Cảnh quan Hồ Cánh Chim – một tiềm năng to lớn cho lĩnh vực Du lịch sinh thái của Bỉm Sơn và Thanh Hoá.